The Flemish Green Party – do they practice gender mainstreaming? – De groene partij van Vlaanderen – Is gendermainstreaming de norm? [EN/NL]

Read Time:12 Minute, 3 Second

The Flemish Green Party in Belgium is a political party which aims to be inclusive and diverse in its goals and policies. But is it as progressive as party leaders want us to think? The party already successfully practices environmental mainstreaming – is the same true for gender mainstreaming? An analysis.

The Flemish Green Party – its beginnings until now

The Flemish Green Party began in the 1970s as a social movement named Agalev which is short for “Anders gaan leven” (“Start living differently”). The main political goals were to protect the environment and raise environmental consciousness.

In 1983 the Flemish Green Party officially became a political party, and focused primarily on environmental pollution and Third World poverty at that time. In 1999 they joined the Federal and Flemish cabinet. Some of the key issues they pushed through were opting out of nuclear energy[1], legalizing same-sex marriage and enacting an anti-discrimination law. In 2003 they lost the elections and therefore developed a new strategy and relaunched their party with a different name, Groen! (Green!). They chose to be an opposition party. In 2012 the party changed its name again: Groen (Green). Their slogan became “Werkt voor iedereen” (Works for all) to highlight that the party fights for themes such as diversity and social commitment. Since 2015 their campaign slogan is “Samen beter doen” (Doing better together) and they actively use the hashtag #hetkananders (#itcanbedifferent) to underline their opposition against the current right-wing government. The Flemish Green Party regularly proposes alternatives for current government policies with an emphasis on diversity, social security and ecology.

The concept of Gender mainstreaming

Gender mainstreaming is a concept that was first publicly used in policies by the United Nations (UN) in 1995. It analyzes how policies will affect the lives of both women and men and advises on how to rewrite policies so that nobody feels harmed or discriminated against because of their gender. Gender mainstreaming is incredibly useful because it does not treat women and people with a non-normative gender identity as a separate issue, but rather includes them into the decision-making and -writing process of important policies.

“In addressing the lack of adequate recognition and support for women’s contribution to conservation and management of natural resources and safeguarding the environment, Governments and other actors should promote an active and visible policy of mainstreaming a gender perspective in all policies and programmes, including, as appropriate, an analysis of the effects on women and men, respectively, before decisions are taken.”
United Nations Report of the Fourth World Conference on Women, p. 105

As we can see from the UN quote above, gender mainstreaming should be present in all policies including those related to environmental issues. One should think that a party like the Green Party, with its inclusive approach, would take this advice to heart and consistently follow it. But is this really the case? I selected two publications as a study object: the party’s election program for 2014 and their positions on a range of topics as published on their website.

Gender mainstreaming of environmental issues in the Flemish Green Party

Looking at the election program, there is a separate section regarding gender present in the manifesto. The “Vision” acknowledges an important structural cause of gender inequality, namely the presence of gender stereotyping. However, it does not really address the power imbalances between women and men. Besides, the “Vision” states that gender inequality in the law nowadays is virtually non-existent. I would disagree: One example is abortion, which is still illegal and found legal only in certain circumstances. In another section of the election program, LGB and transgender people are named in the same breath. This approach is wrong – proposals to improve the lives of transgender people should be placed under the title “gender”, as there is a difference between gender identity and sexual orientation.

Nature's heart beats for all, men AND women. That's why gendermainstreaming is so important — Nature’s heart beats for all, men AND women. That’s why gender mainstreaming gender is so important.
Photo credit: Tobyotter via Foter.com / CC BY

In addition to a separate section, the party program addresses gender within certain themes (e.g. “Domestic violence” under the theme “Well-being”) and separate articles within certain sections (e.g. “Closing the wage gap” under the theme “Work”). Often however, the issue of gender only seems to have been added as an afterthought, which is exactly what the concept of Gender mainstreaming seeks to avoid. One of the few examples where gender mainstreaming is actually put into practice is the section about a woman-friendly pension under the theme “Pensions”: Here the party suggests a basic pension above the poverty threshold and takes into account that women who stepped aside in their career to look after their children should get a reflective portion of the pension in the case of divorce. As for environmental issues, there only seems to be a focus on gender present in the topic “Healthy living environment”, but again no real gender mainstreaming. This is particularly disappointing, as the UN has demonstrated that climate change has a huge impact on the lives of women everywhere and while the election program of the Flemish Green Party contains a section about how to help developing countries,gender mainstreaming is nowhere to be found. .

As we can see, the Flemish Green Party still has a lot of work to do if gender mainstreaming is to be incorporated in its election manifesto. And mainstreaming is possible – this is demonstrated by the fact that environmental issues are mainstreamed throughout the program.

Position of the Flemish Green Party nowadays

Unfortunately, this observation also holds true for the positions of the Flemish Green Party on topics such as poverty, health or education, as published on its website: some kind of environmental mainstreaming is present, but no gender mainstreaming. Moreover, there is no separate section for gender, apart from one sentence within the section “diverse society”. If we look at the party positions, we see that there are separate sections addressing themes like “elderly” or “kids and youth”, but no such thing for “gender” – this makes me question whether gender is actually a priority for the party.

To conclude, it does not seem as if the Green Party really grasps the notion of gender and gender mainstreaming accurately. This is certainly true for other political parties and for the different governments in Belgium as well, however, it is specifically disappointing for a supposedly progressive party.

If the Flemish Green Party was to incorporate gender mainstreaming more effectively in its next election program, this could be seen as a strong signal towards voters that the party leadership actually understands the importance of incorporating a gender perspective. Such an approach would surely provide a more convincing message to voters looking for a more diverse and inclusive approach to politics – and, ultimately, make the party more credible.

[1] The plan was to phase out nuclear power by 2025 but the current Federal Government, after being elected, started to postpone the original deadlines.[:or]Groen is een politieke partij die probeert zo inclusief en divers mogelijk te zijn in de doelstellingen en beleidsmaatregelen. Maar zijn ze zo progressief als de partijleiders ons doen denken? De partij is al succesvol in het mainstreamen van milieukwesties binnen hun beleid – kunnen we zeggen dat dit ook zo is wat betreft gender mainstreaming? Een analyse.

De Vlaamse groene partij – het begin tot nu

De Vlaamse groene partij werd opgericht in de jaren ’70 als een sociale beweging met de naam Agalev, wat staat voor “Anders gaan leven”. De belangrijkste politieke doelstellingen betroffen de bescherming van het milieu en mensen bewust maken van de milieuproblematiek.

Het logo van Groen

In 1983 werd de Vlaamse groene partij officieel een politieke partij, en concentreerde zich toen voornamelijk op milieuvervuiling en armoede in de Derde Wereld. In 1999 waren ze deel van het federaal en Vlaamse kabinet. Ze zorgden onder meer voor de kernuitstap,[1], het legaliseren van het homohuwelijk en de anti-discriminatiewet. In 2003 verloren ze de verkiezingen en hierop ontwikkelden ze een nieuwe strategie en voerden ze een naamswijziging uit, Groen!. Ze kozen ervoor om in de oppositie te zitten. In 2012 veranderde de partij hun naam opnieuw naar Groen. Hun slogan werd “Werkt voor iedereen” om nadruk te leggen dat de partij er is voor iedereen en dat thema’s zoals diversiteit en maatschappelijke betrokkenheid belangrijk zijn voor hen. Sinds 2015 gebruiken ze de campagneslogan “Samen beter doen” en gebruiken ze actief de hashtag #hetkananders om hun oppositiewerk tegenover de huidige rechtse regering te benadrukken. De Vlaamse groene partij stelt regelmatig alternatieven voor om de huidige beleidsmaatregelen in te wisselen voor een beleid dat meer divers, sociaal en ecologisch is.

Het concept gender mainstreaming

Gender mainstreaming is een concept dat voor het eerst in beleidsmaatregelen werd gebruikt door de Verenigde Naties (VN) in 1995. Het analyseert het verschillend effect beleidsmaatregelen kunnen hebben op vrouwen en mannen en adviseert hoe men beleidsmaatregelen moet herschrijven opdat niemand zich geschaad of gediscrimineerd voelt door hun gender. Gender mainstreaming is enorm nuttig omdat het vrouwen en personen met een niet zo normatieve genderidentiteit niet bekijkt als een aparte categorie, maar hen in feite mee in rekening brengt wanneer men besluitvormingen ontwikkelt en schrijft.

“In addressing the lack of adequate recognition and support for women’s contribution to conservation and management of natural resources and safeguarding the environment, Governments and other actors should promote an active and visible policy of mainstreaming a gender perspective in all policies and programmes, including, as appropriate, an analysis of the effects on women and men, respectively, before decisions are taken.”
United Nations Report of the Fourth World Conference on Women, p. 105

Zoals we kunnen zien in de quote van de VN hierboven moet gender mainstreaming in alle soorten beleid naar voren komen, inclusief het milieubeleid. Men zou denken dat een partij zoals Groen, die streeft naar een inclusieve aanpak, dit advies tot op de puntjes zou opvolgen. Maar is dit zo? Ik heb twee publicaties geselecteerd om te bestuderen: het verkiezingsprogramma van 2014 en hun positie omtrent verschillende onderwerpen aanwezig op hun website.

Gender mainstreaming toepassen op het milieubeleid van Groen

Wanneer we kijken naar het verkiezingsprogramma dan zien we dat er een aparte sectie aanwezig is omtrent gender. Hun “Visie” erkent het belang van gender stereotypering als een structurele oorzaak van genderongelijkheid. Toch omschrijft het niet echt de machtsverhoudingen aanwezig binnen relaties tussen vrouwen en mannen. Daarnaast verklaart men binnen deze “Visie” dat genderongelijkheid binnen de wetgeving praktisch onbestaand is. Ik ben het hier niet mee eens: één voorbeeld hieromtrent is abortus, wat nog altijd in het strafwetboek staat en enkel maar onder bepaalde omstandigheden als niet strafbaar wordt beschouwd. Binnen een andere sectie van het verkiezingsprogramma zien we dat LGB en transpersonen onder één naam genoemd worden. Deze omschrijving is verkeerd gezien voorstellen omtrent het verbeteren van de levens van transpersonen moeten besproken worden onder de titel “gender”, gezien genderidentiteit niet hetzelfde is als seksuele oriëntatie.

Het hart van onze natuur, belangrijk voor mannen EN vrouwen
Photo credit: Tobyotter via Foter.com / CC BY

Naast de implementatie van een verschillende sectie, wordt gender nog binnen andere thema’s besproken (bijv. “Huiselijk geweld” onder het thema “Welzijn”) en als verschillende artikels binnen bepaalde secties (bijv. “Loonkloof tussen mannen en vrouwen verder dichtrijden” onder het thema “Werk”). Toch is het jammer om te zien dat gender er enkel bijgevoegd wordt, als een extraatje in plaats van het te integreren in het thema zelf, iets wat het toepassen van gender mainstreaming net probeert te voorkomen. Één van de voorbeelden waar gender mainstreaming effectief van toepassing is betreft de sectie rond vrouwvriendelijke pensioenen onder het thema “Pensioenen”. Groen stelt voor om een basispensioen in te voeren dat boven de armoedegrens ligt en houdt rekening met vrouwen die een stapje opzij hebben gezet tijdens hun carrière om voor de kinderen te zorgen door hen een proportioneel gedeelte van het pensioen te geven bij echtscheiding. Wat betreft de milieukwesties lijkt het erop dat er enkel binnen het onderwerp “Gezonde leefomgeving” sprake is van een focus op gender, maar opnieuw niet zoals gender mainstreaming zou moeten toegepast worden. Dit is bijzonder teleurstellend, gezien de VN heeft aangetoond dat klimaatsverandering een enorme impact heeft op het leven van vrouwen overal in de wereld. Hoewel het verkiezingsprogramma van Groen een sectie omvat rond hoe ontwikkelingslanden te helpen, is er nog altijd geen sprake van gender mainstreaming.

Zoals we kunnen zien, heeft de Vlaamse groene partij nog steeds veel werk voor de boeg als het gender mainstreaming wil toepassen op hun verkiezingsprogramma. Gezien Groen milieukwesties kan mainstreamen doorheen hun programma, weten we dat gender mainstreaming mogelijk is voor deze partij.

Positie van de Vlaamse groene partij de dag van vandaag

Jammer genoeg blijkt deze observatie ook te gelden voor de hedendaagse standpunten van Groen rond armoede, gezondheid of educatie die op hun website aanwezig zijn: het mainstreamen van milieukwesties is aanwezig, maar gender mainstreaming ontbreekt nog. Bovendien is er zelfs geen aparte sectie aanwezig voor gender, behalve dan die ene zin binnen de sectie “Diverse samenleving”. Als we kijken naar de standpunten van de partij, dan zien we wel dat er verschillende secties thema’s aankaarten zoals “Ouderen” of “Kinderen en jongeren”, maar “Gender” ontbreekt hier. Ik begin me af te vragen of gender in feite wel een prioriteit is voor deze partij.

Als conclusie kunnen we stellen dat Groen niet echt de notie van gender en gender mainstreaming helemaal begrijpt. Dit is zeker en vast ook waar voor andere politieke partijen en voor de verschillende regeringen in België, maar het is enorm teleurstellend om te zien dat zo’n progressieve partij niet eens in staat is deze concepten te belichten.

Als de Vlaamse groene partij gender mainstreaming efficiënter zou toepassen in het volgende verkiezingsprogramma, dan zou dit als een sterk signaal opgevat kunnen worden door de kiezers. Een signaal waaruit blijkt dat de partijleiders het belang inzien van het hanteren van een genderperspectief. Zo’n aanpak zou kiezers die een meer divers en inclusieve politieke aanpak willen, kunnen overtuigen en ook de geloofwaardigheid van de partij vergroten.

[1] Het oorspronkelijke plan was om de kernuitstap in verschillende fasen uit te voeren, maar sinds de laatste verkiezingen heeft de huidige federale regering de oorspronkelijke deadlines telkens uitgesteld.