0
0
Childcare and housework are still almost exlusively taken on by women in Poland. Contrary to popular belief, the problem is very deep-rooted in Polish society. Four factors are the main reasons for this.
Polish statistics are alarming. Childcare and housework are reported to be performed almost exclusively by women. It is usually at the expense of their careers. Despite the introduction of strategies designed to encourage men to become more involved, they only engage occasionally in childcare and household responsibilities, according to the latest analysis by the Polish Ombudsman.
The Office of the Ombudsman Adam Bodnar published analysis and recommendations on “Combining family and professional roles. Equal treatment of parents in the labour market”. The report, based on a survey with both employers and working parents, highlights a continuous tendency not to employ women because of their (potential) motherhood or to fire employees, particularly women, returning to work after taking a parental leave. This is directly related to the fact that the responsibility for childcare and housework falls mainly upon women.
From an economical point of view this tendency is not surprising, especially when considering the case of small businesses. Employers need to devote extra time to organise work and possibly hire a substitute who needs to be property trained. Forcing employers would be forced to bear these additional costs. However, it is easy to note that if childcare was divided equally between parents, the potential financial risks of employing young women would be much smaller. This would significantly improve the situation of young Polish women in the labour market. Furthermore, greater involvement by fathers in childcare and housework would have a positive impact on family relationships which is of course another huge advantage. Why then does the situation remain unchanged?
Contrary to popular belief, this problem is very deep-rooted and its causes are very complex. The main factors hindering the use of parenting leaves by working fathers are as follows:
1. Existing stereotypes regarding the role of a father
The report indicates that the traditional approach to gender roles in the family, in which the mother is primarily responsible for childcare, has a strong influence on the matter. Some fathers participating in the study commented on the stereotypical perception of the role of men by employers, which may hinder the fulfilment of care responsibilities by fathers. Ingrained stereotypes were also mentioned by mothers. They pointed out that many people still believe that it is the woman’s duty to take care of the child and the father is mainly responsible for earning money to maintain the family. Unfortunately, attempts to eradicate those social beliefs are reported to be mostly ineffective.
2. Lack of policies promoting and supporting fathers in making use of parental leaves
The employers surveyed declared that they don’t mind fathers taking longer parental leave – they are aware that according to the law fathers are entitled to it. Nevertheless, there is a lack of systematically implemented strategies to support working fathers and to promote the use of male parental leave.
3. Profitability
Statistically, men earn more than women for the same work (or work of equal value). Fathers who take parental leave could simply worsen the financial situation of the family. According to the Ombudsman, the government must increase its efforts to effectively implement the principle of equal pay and to eliminate the gender pay gap so that parents can make informed decisions about the childcare, which would not be based only on their financial situation.
4. Fear of unemployment or ruining professional career
The fear of the negative impact of parenthood on career concerns both women and men. However, the Ombudsman states that the provision of child care facilities or the possibility of using flexible forms of employment can prove to be an effective remedy limiting the impact of parenthood on professional career.
The analysis discussed lists several other factors preventing working fathers from exercising their right to parental leave, such as the lack of in-depth knowledge as to fathers rights in this regard .
It is noteworthy that the survey shows a growing interest in two-week ‘father’s leave’. It is a special leave granted to fathers only. This increased interest may result from greater awareness of the father’s role in a child’s life and greater social acceptance for taking such a step. Nevertheless, among the respondents the opinion was expressed that fathers often treat those two weeks of ‘father’s leave’ simply as additional vacation. Longer parental leave is rarely taken by fathers.
Lastly, all future parents in Poland should keep in mind that the year 2016 saw the introduction of significant changes regarding different kinds of parental leave in Poland. Among other things, ‘additional maternity leave’ has been removed and also the period within fathers can use the two-weeks ‘father’s leave’ has been extended until the child reaches two years old (not one year as before).
The Ombudsman’s analysis is available online (unfortunately, only in Polish; however the website itself has an English version).
W Polsce opieka nad dziećmi i domem wciąż opiera się prawie wyłącznie na kobietach. Wbrew pozorom problem ten jest mocno zakorzeniony w polskim społeczeństwie. Wymienić można cztery główne czynniki wpływające na tę sytuację
Statystyki alarmują, iż w Polsce opieka nad dziećmi i domem opiera się prawie wyłącznie na kobietach, najczęściej kosztem ich kariery zawodowej. Mimo wprowadzania instrumentów mających zachęcić mężczyzn do większej aktywności raczej okazjonalnie angażują się oni w wychowanie dzieci i obowiązki domowe, jak wynika z najnowszej analizy Rzecznika Praw Obywatelskich.
Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Bodnara opublikowało analizę i zalecenia „Godzenie ról rodzinnych i zawodowych. Równe traktowanie rodziców na rynku pracy”. Rzecznik podkreśla w nim, iż nadal powtarzają się sytuacje niezatrudniania kobiet ze względu na (potencjalne) macierzyństwo lub zwalniania pracowników, w szczególności kobiet, powracających do pracy po przerwie związanej z opieką nad małym dzieckiem. Jest to bezpośrednio związane z tym, iż odpowiedzialnością za zajmowanie się potomstwem oraz domem obarczane są przede wszystkim kobiety.
Z ekonomicznego punktu widzenia trudno dziwić się pracodawcom, zwłaszcza tym mniejszym. Muszą w tym czasie dodatkowo organizować pracę w firmie i ewentualnie zatrudnić osoby na zastępstwo, przeszkolić je, ponosząc z tego tytułu dodatkowe koszty. Łatwo zatem zauważyć, iż gdyby opieka nad dzieckiem nie spoczywała w tak znaczącej mierze na kobietach potencjalne ryzyko finansowe związane z ich zatrudnianiem byłoby znacznie mniejsze. Co korzystnie wpłynęłoby na sytuację młodych Polek na rynku pracy. Natomiast większe zaangażowanie ojców w opiekę nad dzieckiem i domem oraz ich pozytywny wpływ na rodzinne relacje jest oczywiście kolejnym ogromnym plusem. Dlaczego zatem tak się nie dzieje?
Wbrew pozorom problem ten sięga znacznie głębiej niż mogłoby się wydawać, przyczyny tego zjawiska są bowiem bardzo złożone. Najważniejszymi czynnikami utrudniającymi korzystanie z urlopów związanych rodzicielstwem przez ojców według raporty RPO są:
- Istniejące stereotypy dotyczące roli ojca
Analiza podaje, iż duży wpływ ma tradycyjne podejście do podziału ról w rodzinie, według którego to przede wszystkim matka jest odpowiedzialna za opiekę nad dzieckiem. Niektórzy ojcowie biorący udział w badaniu dostrzegali stereotypowe postrzeganie roli mężczyzn przez pracodawców, co może stanowić przeszkodę w realizacji obowiązków opiekuńczych przez ojców. O zakorzenionych stereotypach mówiły także same matki, które zwracały uwagę, że wciąż wiele osób uważa, że to obowiązkiem kobiety jest opieka i wychowanie dziecka, zaś ojciec głównie jest odpowiedzialny za utrzymanie rodziny. Z kolei podejmowane próby odchodzenia od tych utartych schematów najczęściej okazują się nieskuteczne.
- Brak zachęt czy strategii promowania i wspierania ojców w korzystaniu z urlopów związanych z pojawieniem się dziecka
Badani pracodawcy deklarowali, że nie mają nic przeciwko temu, aby ojcowie brali dłuższe urlopy rodzicielskie – mają oni wiedzę, że zgodnie z przepisami takie uprawnienia ojcom przysługują. W firmach trudno natomiast dostrzec systemowo wdrożone strategie wspierania pracowników-ojców i promowania korzystania przez nich z urlopów na opiekę nad dziećmi.
- Opłacalność
Statystycznie mężczyźni zarabiają więcej niż kobiety za tę samą pracę (lub pracę tej samej wartości). Skorzystanie przez ojca dziecka z urlopu się po prostu nie opłaca. Według RPO należy zwiększyć wysiłki dla efektywnego wdrożenia zasady równej płacy i likwidacji zjawiska luki płacowej (gender pay gap) tak, by rodzice mogli podejmować świadome decyzje dotyczące opieki nad dziećmi, niepodyktowane wyłącznie ich sytuacją finansową.
- Lęk przed utratą pracy lub zahamowaniem kariery
Obawa przed negatywnym wpływem rodzicielstwa na karierę zawodową dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Niewątpliwie należy zgodzić się z zaleceniami RPO podnoszącymi, iż dostępność instytucji opieki nad małym dzieckiem czy też możności korzystania z elastycznych form pracy mogą okazać się w tej kwestii skutecznym remedium ograniczającym wpływ rodzicielstwa na sytuację zawodową.
Omawiana analiza wymienia jeszcze kilka innych czynników wpływających na korzystanie przez pracowników-ojców z urlopów rodzicielskich, jak na przykład brak pełnej wiedzy wśród pracowników-ojców na temat przysługujących w tym zakresie praw.
Warto podkreślić, iż z badania wynika coraz większe zainteresowanie dwutygodniowymi urlopami ojcowskimi. Ten wzrost zainteresowania wynikać może z większej świadomości ojców na temat ich roli w życiu dziecka oraz z większego przyzwolenia społecznego na tego rodzaju urlopy. Wśród badanych pojawiły się jednak opinie, że często ojcowie traktują te dwa tygodnie urlopu ojcowskiego jako po prostu dodatkowy urlop. Na wykorzystanie dłuższych urlopów decydują się natomiast rzadko.
Na koniec przypominam wszystkim przyszłym rodzicom, że od 2016 r. wprowadzone zostały znaczne zmiany w urlopach związanych z rodzicielstwem. Między innymi zlikwidowano dodatkowy urlop macierzyński oraz wydłużono okres, przez który ojciec może skorzystać z dwutygodniowego urlopu rodzicielskiego do czasu ukończenia przez dziecko lat dwóch (a nie tak jak poprzednio – roku).
Analiza Rzecznika dostępna jest online.
Olga Franczak
Olga Frańczak is a law student in the final year of study at the Law, Administration and Economics department at the University of Wroclaw. Her master’s thesis focuses on the state’s legal obligation to eradicate gender stereotypes. For five years Olga has been involved with a feminist NGO – the Women’s Rights Centre in Wrocław. She spent the last summer as a part of a volunteering programme in Bangalore, India. Olga’s main areas of interest are gender stereotyping, the image of women in media, and violence against women.
![Distorted notions about rape: Attitudes of Czech society – Mýty o znásilnění aneb zkreslené představy české veřejnosti [EN/CS]](https://www.youngfeminist.eu/wp-content/uploads/2015/11/article-150x150.jpg)
[…] Combining work and family in Poland […]